Trung bân tài thần - Vương Hợi
Ở Trung Quốc, việc tín phụng Tài thần có thể nói là có lịch sử lâu đời, từ xưa đến nay luôn được sự tôn sùng và kính yêu của mọi người. Tài thần có “Ngũ lộ tài thần” 五路财神, tức Tài thần quản 5 phương vị đông, nam, tây, bắc, trung, lần lượt là:
- Trung bân tài thần 中斌财神: Vương Hợi 王亥 (trung)
- Văn tài thần 文财神: Tỉ Can 比干 (đông)
- Phạm Lãi 范蠡: (nam)
- Võ tài thần 武财神: Quan Công 关公 (tây)
- Triệu Công Minh 赵公明 (bắc).
Trung bân Tài thần, một trong Ngũ lộ tài thần là ai? tại sao giới kinh thương sùng bái Vương Hợi?
Vương Hợi 王亥 được mọi người tôn sùng là “Hoa thương thuỷ tổ”, “Trung bân tài thần”, có thần uy cực lớn đối với triều Thương. Thậm chí có lúc người triều Thương dùng lễ tế Thiên để tế Vương Hợi. Khi mọi người cầu đảo mưa thuận gió hoà cũng thường tế Vương Hợi, hi vọng có được sự bảo hộ. Trong các tiên công của triều Thương, chỉ có Vương Hợi xưng Vương, trong mắt người triều Thương, Vương Hợi có phong phạm của bậc Vương giả, địa vị tôn quý của Vương giả. Chữ “Hợi” 亥 trong “Vương Hợi” 王亥 gồm chữ 亥 (hợi) và chữ 鸟 (điểu) (1). Điều này nói rõ di tích người Thương tảo kì lấy “điểu” làm totem, mặt khác cũng nói rõ trong mắt người đời sau, Vương Hợi đã có được địa vị totem.
Vương Hợi (năm 1854 – năm 1803 trước công nguyên), tính Tử 子, lại có tên là Chấn 振, người Thương Khâu 商丘thời triều Hạ, Thương tộc. Ông là vị quân chủ thứ 7 của nước Thương, cháu đời thứ 6 của Át Bá 阏伯, trưởng tử của Minh 冥 (2). Vương Hợi là thuỷ tổ của tính Vương 王.
Năm thứ 11 đời Thiếu Khang 少康 triều Hạ, phụ thân Vương Hợi là Minh nhận mệnh lệnh của vị quân chủ triều Hạ được phái đi xử lí vấn đề Hoàng hà 黄河. Vương Hợi lúc bấy giờ bắt đầu giúp phụ thân, nhưng đến năm Hạ Trữ 夏杼 thứ 13, phụ thân mất ở Hoàng hà. Người tộc Thương vào lúc Đông chí 冬至 cố định tế tự, ca tụng công đức của ông Minh. Và cũng nhân đó Vương Hợi chính thức trở thành vị thủ lĩnh thứ 7 của thương Tộc. Sau khi Vương Hợi tức vị, ông đã chế tạo công cụ vận chuyển bằng xe trâu để các nơi vận chuyển qua lại, thuần dưỡng bầy trâu, khiến nông nghiệp và chăn nuôi của bộ lạc nhanh chóng phát triển, dẫn đến việc vật phẩm sản xuất dư thừa.
Vương Hợi không những lập công lớn trong việc giúp phụ thân là Minh trị thuỷ, mà còn thuần phục trâu ngựa phát triển sản xuất, phát minh xe trâu, dùng xe trâu chở hàng hoá đi giao dịch ngoài bộ lạc, mở đầu thúc đẩy nông nghiệp, chăn nuôi nhanh chóng phát triển, khiến bộ lạc Thương lớn mạnh. Vương Hợi đi đầu trong mậu dịch thương nghiệp Hoa Hạ, lâu dần mọi người gọi người của bộ lạc Thương hoạt động về mậu dịch là “thương nhân” 商人, gọi vật phẩm trao đổi là “thương phẩm” 商品, gọi nghề mậu dịch mà người Thương làm là “thương nghiệp” 商业, họ tôn xưng Vương Hợi là “Hoa thương thuỷ tổ” 华商始祖. Truyền thuyết dân gian cho Vương Hợi là Trung bân tài thần, chưởng quản tài vận của người 60 tuổi về sau.
Trình độ phát triển về kinh thương của Vương Hợi đã thúc đẩy tiến trình quảng bá Thương văn hoá của Trung Hoa đến với thiên hạ. Chẳng trách ngày nay thương nhân trong và ngoài nước, có người vượt đại dương, có người từ xa ngàn dặm lũ lượt đến Thương Khâu tế tự Thương tổ Vương Hợi, cầu mong Thương tổ phù hộ sự nghiệp được thành đạt, phát triển tài phú.
Chú của người dịch
1- Theo tư liệu, chữ “Hợi” 亥 trong “Vương Hợi” 王亥 gồm chữ 亥 (hợi) và chữ 鸟 (điểu) (“Hợi” đích “Vương Hợi” tùng “hợi” tùng “điểu” “亥” 的 “王亥” 从 “亥” 从 “鸟”), trong tư liệu không ghi chữ đó. Tra trong “Khang Hi tự điển” không cũng thấy có.
2- Thương triều 商朝 (khoảng năm 1600 – khoảng năm 1046 trước công nguyên) là triều đại thứ 2 trong lịch sử Trung Quốc, là vương triều đầu tiên cùng thời kì có văn tự trực tiếp ghi chép. Thương triều trải qua 3 giai đoạn lớn: giai đoạn đầu là “Tiên Thương” 先商, giai đoạn thứ 2 là “Tảo Thương” 早商, giai đoạn thứ 3 là “Vãn Thương” 晚商, trước sau truyền 17 đời với 31 vương, kéo dài hơn 500 năm.
Theo Sử kí – Ân bản kỉ 史记 - 殷本纪, tiên công Thương triều bắt đầu từ ông Tiết 契, tiếp đó là Chiêu Minh 昭明, Tương Thổ 相土, Xương Nhược 昌若, Tào Ngữ 曹圉, Minh冥, Chấn 振, Vi 微, Báo Đinh 报丁, Báo Ất 报乙, Báo Bính 报丙, Chủ Nhâm 主壬, Chủ Quý 主癸, Thiên Ất 天乙 tức Thành Thang 成汤.
https://baike.baidu.com/tashuo/browse/content?id=114318e9a9c3c8eee79397ab
http://www.360doc.com/content/19/1028/17/37583807_869590856.shtml
https://baike.baidu.com/item/%E5%95%86%E6%9C%9D/194655?fromtitle=%E5%95%86%E4%BB%A3&fromid=9859787
https://www.chuonghung.com/2020/02/dich-thuat-trung-ban-tai-than-vuong-hoi.html
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 05/02/2020
Nguồn
http://ptx.huaien.com/100/35580.htm
