Phúc Đức Chính Thần

Phúc Đức Chính Thần 福德正神 (Thổ Địa Công 土地公), hoặc xưng Phúc Thần 福神, Bá Công 伯公, Hậu Thổ 后土. Phúc Đức Chính Thần họ Trương 張 tên Phúc Đức 福德, đản sinh vào ngày mùng 2 tháng 2 âm lịch.

Ảnh: Internet

          Tín ngưỡng Thổ ĐỊa Công bắt nguồn từ sự sùng bái từ thời cổ đối với đất đai. Theo truyền thuyết, Thổ Địa Công có tấm lòng nhân hậu, vui với việc giúp đỡ mọi người, vả lại lại có nhiều công năng, nhân đó được đại đa số sùng kính thờ phụng. Có câu: “Điền đầu điền vĩ Thổ Địa công”, ý nghĩa là đầu ruộng cuối ruộng đều thấy có Thổ Địa Công, do đó có thể thấy Thổ Địa Công dường như không ai là không biết.

          Việc thờ phụng Thổ Địa Công tuỳ theo sự biến hoá của bối cảnh thời đại mà thay đổi. Thổ Địa Công hiện tại không chỉ là sự tế bái của nông phu trong nông nghiệp, mà cũng là một trong nhữngvị thần minh mà người của các ngành các nghề đều sùng bái, nhân vì Thổ Địa Công không chỉ cai quản đất đai, mà còn có thể chiêu tài. Cho nên người coi giữ tự miếu nói rằng, từng có một pho tượng nhỏ Thổ Địa Công bị tín đồ lấy trộm, đến nay vẫn không biết thất lạc nơi nào.

Nguồn gốc thần minh

Truyền thuyết thứ nhất

          Năm Trương Phúc Đức 張福德 30 tuổi giữ chức Tổng thuế quan của triều Chu, ông mất năm Chu Mục Vương 周穆王 thứ 3, hưởng thọ 102 tuổi. Sinh tiền ông là một vị quan chính trực, cũng là một vị quan rất giỏi lí giải ý đồ của người khác. Lúc ông làm quan, chỉ cần nghe nói có người không nộp thuế nỗi, ông liền cho chậm vài ngày, hoặc lấy tiền của mình nộp thay. Nhưng sau khi Trương Phúc Đức qua đời, vị Tổng thuế quan mới rất xấu, luôn thúc ép dân nộp thuế, lại còn ngược đãi họ, mọi người chịu không nỗi ông ta, lại thêm họ luôn nhớ đến Trương Phúc Đức, cho nên mọi người bắt đầu sùng bái Trương Phúc Đức và Trương phu nhân, hi vọng họ bảo hộ mọi người. Mọi người tôn xưng Trương Phúc Đức là Phúc Đức chính thần 福德正神. Sau khi Trương Phúc Đức trở thành thần, chỉ cần thấy có người có cuộc sống không tốt liền tìm cách giúp, nhưng Thổ Địa Bà nhiều lần ngăn trở, cho nên Thổ Địa Công lại thay đổi quyết định. Mọi người cảm thấy Thổ Địa Bà rất tự tư tự lợi, cho nên không muốn thờ phụng. Đó cũng là nguyên nhân vì sao nhiều miếu thờ hiện nay không có Thổ Địa Bà.

          Đến thăm miếu Khai Chương Thánh Vương 開漳聖王chúng ta sẽ phát hiện không có Thổ Địa Bà, còn hiện vị trí ngồi của Thổ Địa Công là ở bên trái chủ Thần (Khai Chương Thánh Vương), người trong ban quản trị giải thích là đương thời dùng phương thức xin keo hướng đến Khai Chương Thánh Vương thỉnh thị vị trí của Phúc Đức Chính Thần.

          Trương Phúc Đức hưởng thọ 102 tuế, 3 ngày sau khi qua đời, dung mạo ông vẫn không thay đổi, có một hộ nghèo dùng 4 tảng đá lớn vây lại thành gian nhà đá để phụng thờ. Chẳng bao lâu từ nghèo trở nên giàu, bách tính tin rằng được sự bảo hộ của thần minh, liền chung nhau xây dựng miếu, tạo một tôn tượng kim thân để thờ. Chu Mục Vương ban cho ông là “Hậu Thổ” 后土, đồng thời ban cho cặp đối:

Phúc nhi hữu đức thiên thu kính

Chính tắc vi Thần vạn thế tôn

福而有德千秋敬

正則為神萬世尊

(Phúc và có đức được thiên thu kính ngưỡng

Chính ắt làm thần được vạn thế tôn thờ)

          Về sau Dao Trì Kim mẫu 瑤池金母 truyền lệnh bát tiên tiếp dẫn, phong làm “Nam Thiên Môn Đô Thổ Địa Thần” 南天門都土地神

Truyền thuyết thứ hai

          Phúc Đức Chính Thần là gia bộc của một sĩ đại phu triều Chu. Do bởi chức quan của vị sĩ đại phu này là nơi vùng ven, ái nữ của vị sĩ đại phu lo cho phụ thân nên đã gọi gia bộc theo nàng lên đường, nhưng lộ trình rất xa, nửa đường lại gặp phải gió tuyết, tiểu thư rất lạnh, gia bộc bèn cởi y phục của mình để quấn giữ ấm cho tiểu thư, nhưng vị gia bộc lại chết vì quá lạnh. Sau khi gia bộc qua đời, trên trời bỗng xuất hiện ra 8 chữ “Nam Thiên Môn đại tiên Phúc Đức thần” 南天門大仙福德神, trời ban cho ông làm Phúc Thần. Vị sĩ đại phu cảm tạ đại ân đại đức của ông bèn lập miếu phụng thờ.

Chú của người dịch

1- Khai Chương Thánh Vương 开漳圣王 / 開漳聖王: Là tín ngưỡng dân gian Hán tộc vùng Phúc Kiến, Đài Loan và Đông Nam Á. Đây là phong hiệu của vị Thứ sử trấn nhậm Chương Châu 漳州 đầu tiên Trần Nguyên Quang 陈元光. Tín ngưỡng Khai Chương Thánh Vương开漳圣王có địa vị trọng yếu ở Đài Loan và Đông Nam Á.

 Huỳnh Chương Hưng ( Việt dịch)

 Quy Nhơn 12/02/2021

Mùng 1 tết Tân Sửu

Nguồn : http://www.qnm.ks.edu.tw/cyberfair/2015/st02.htm