Truyền thuyết Hán Chung Ly

Hán Chung Ly 汉钟离, tục gọi là “Chung Li Quyền” 钟离权, theo hệ truyền họ phức là Chung Li 钟离, tên Quyền 权, tự Vân Phòng 云房, Tịch Đạo 寂道, người Hàm Dương 咸阳 Thiểm Tây 陕西 ngày nay, đạo hiệu Hoà Cốc Tử 和谷子, Chính Dương Tử 正阳子. Toàn Chân đạo 全真道 gọi ông là Chính Dương Tổ Sư 正阳祖师, tôn là một trong “Bắc ngũ tổ” 北五祖 (1).

      Theo truyền thuyết, Hán Chung Ly là người cuối đời Hán đầu đời Tấn, nguyên là một tì tướng, từng theo vị tướng quân nổi tiếng “trừ tam hại” 除三害 là Chu Xứ 周处 xuất chinh đánh Tề Vạn Niên 齐万年 thủ lĩnh tộc Đê氐, kết quả  quân Chu Xứ thua chạy, Chu Xứ bị giết, Hán Chung Ly chạy về núi Chung Nam 终南, gặp được tiên gia chỉ điểm, tu luyện đắc đạo. Nhân vì ông tự xưng là “Thiên hạ Đô Tản Hán Chung Ly tiên sinh” 天下都散汉钟离先生, nên người đời sau mới nhầm cho tên ông là Hán Chung Ly “Đô Tản Hán” 都散汉 chính là người đứng đầu những người nhàn tản, người nhàn tản nhất. Gọi là “bát tiên” cũng chính là “tản tiên” 散仙 không chịu sự quản lí của Ngọc Hoàng Đại Đế, vị chủ của vạn thần; cũng không nghe theo sự điều khiển của Thái Thượng Lão Quân, ông tổ của Đạo gia.

        Theo đầu mối trong Tống sử 宋史 cung cấp, vào khoảng thời Ngũ đại, Hán Chung Ly đã được dân gian truyền tụng sự thần dị về đan dược của ông. Theo Lịch đại thần tiên thông giám 历代神仙通鉴 của Từ Đạo 徐道 đời Minh, tên của phụ thân ông là Chung Li Chương 钟离章, khoảng đầu thời Hán An Đế 汉安帝, nhân chinh phạt giặc Hồ có công nên được phong làm Yên Đài Hầu 燕台侯. Khi Chung Li Quyền sinh ra, có cự thần Hoàng Thần thị 黄神氏 thời cổ vào nhà đầu thai, sau khi sinh ra, không ăn, không khóc, không cất tiếng, 7 ngày sau nói những kì ngôn đạo ngữ, biết được nặng nhẹ, cho nên có tên là “Quyền” 权. Khi trưởng thành, mặt đỏ mắt đẹp, râu tốt, giữ chức Gián nghị đại phu. Khi xuất chinh bị người Khương 羌 đánh bại nên trốn vào núi sâu, gặp được vị tiên Vương Huyền Phủ 王玄甫, học được bí quyết luyện linh đan và kiếm pháp, từ đó ở ẩn nơi Hoá sơn 华山, lấy hiệu là “Hoà Cốc Tử” 和谷子. Khi đến chơi Thái sơn 泰山 lại gặp Hoa Dương Mao Chân Nhân 华阳茅真人, học được bí quyết đao khuê hoả phù, nên lấy hiệu là “Chính Dương” 正阳, rồi lại đến núi Không Động 崆峒 bái yết Thái Thượng Lão Quân 太上老君, được ban tặng hiệu “Vân Phòng” 云房, Ngọc Đế phong làm “Thái Cực Tả Quan Chân Nhân” 太极左官真人.

     Sau khi Hán Chung Ly được nạp nhập Đạo giáo tiên ban, Toàn Chân đạo tôn ông là “Chính Dương Tổ Sư” 正阳祖师. Cuối thời Bắc Tống, triều Tống Khâm Tông 宋钦宗 phong ông là “Chính Dương Chân Nhân” 正阳真人. Triều Nguyên Thế Tổ 元世祖 lại phong ông là “Chính Dương Khai Ngộ Truyền Đạo Chân Quân” 正阳开悟传道真君. Trong Đạo giáo ông được phong là một trong “Bắc ngũ tổ” 北五祖. Và cũng nhân truyền thuyết nói rằng “Đông Hoa Đế Quân” 东华帝君 của Toàn Chân đạo là Vương Huyền Phủ 王玄甫 đích thân truyền cho ông xích phù ngọc triện, kim khoa linh văn, đại đan bí quyết, chu thiên hoả hầu, thanh long kiếm pháp cho nên ông có địa vị rất cao trong Đạo giáo. Vì thế, trong tín ngưỡng dân gian đã hoàn thành lịch trình tiên hoá của nhân vật truyền thuyết này.

Ở truyền thuyết Lữ Động Tân 吕洞宾 trong dân gian cũng đặc biệt nổi lên đạo hạnh của Hán Chung Ly độ cho Lữ Động Tân, Hán Chung Ly trải qua khảo nghiệm “thập thí” 十试 mới thu nhận Lữ Động Tân làm đệ tử, đồng thời truyền cho Lữ Động Tân “Đại đạo thiên độn kiếm pháp, long hổ kim đan bí văn” 大道天遁剑法, 龙虎金丹秘文, từ đó càng chứng minh thêm địa vị đại tiên của Hán Chung Ly.

CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH
(1)- BẮC NGŨ TỔ 北五祖:
          Toàn Chân giáo tôn xưng Vương Huyền Phủ 王玄甫, Chung Li Quyền 钟离权, Lữ Động Tân 吕洞宾, Lưu Hải Thiềm 刘海蟾, Vương Trùng Dương 王重阳 là “Toàn Chân ngũ tổ” 全真五祖, còn gọi là “Ngũ Dương Tổ Sư” 五阳祖师, “Ngũ Dương Đế Quân” 五阳帝君. Gọi “Bắc ngũ tổ” là để phân biệt với “Nam ngũ tổ”.
          Bắc tông ngũ vị tổ sư:
- Đông Hoa Tử Phủ Phụ Nguyên Lập Cực Đại Đạo Quân Vương Huyền Phủ (Thiếu Dương) 东华紫府辅元立极大道君王玄甫 (少阳)
- Chính Dương Khai Ngộ Truyền Đạo Thuỳ Giáo Đế Quân Chung Li Quyền (Chính Dương) 正阳开悟传道垂教帝君钟离权 (正阳)
- Thuần Dương Diễn Chính Cảnh Hoá Phu Hựu Đế Quân Lữ Động Tân (Thuần Dương) 纯阳演正警化孚佑帝君吕洞宾 (纯阳)
- Hải Thiềm Minh Ngộ Hoằng Đạo Thuần Hựu Đế Quân Lưu Hải Thiềm (Quảng Dương) 海蟾明悟弘道纯佑帝君刘海蟾 (广阳)
- Trùng Dương Toàn Chân Khai Hoá Phụ Cực Đế Quân Vương Trùng Dương (Trùng Dương) 重阳全真开化辅极帝君王重阳 (重阳)
          Nguồn http://zh.wikipedia.org/wiki

                                                                          Huỳnh Chương Hưng ( việt dịch)
                                                                          Quy Nhơn 28/7/2013

Nguyên tác Trung văn
HÁN CHUNG LI ĐÍCH TRUYỀN THUYẾT
汉钟离的传说
Trong quyển
TRUNG QUỐC LỊCH ĐẠI BÁT TIÊN TẠO HÌNH NGHỆ THUẬT
中国历代八仙造型艺术
Biên soạn: Trịnh Quân 郑军, Lưu Đông Vân 刘冬云
Nhân dân mĩ thuật xuất bản xã, 2007.